چرا در فرآیند تایید صلاحیت شرکت های بازرسی برآورده سازی برخی الزامات در انحصار برخی انجمن ها می باشد؟
شرکت های بازرسی فنی و بازرسی کالا به منظور اخذ تایید صلاحیت با موضوعات و مشکلات عدیده ای مواجه می باشند که از جمله می توان به بحث تامین نیروی انسانی دارای صلاحیت، تامین تجهیزات مناسب، اثبات برقراری یک سیستم مدیریت بازرسی کارآمد و فرآیندهای زمان بر نهاد های اعتباردهنده بازرسی فنی و بازرسی کالا و در برخی موارد نیر فراهم نبودن الزامات منابع انجام ارزیابی شامل افراد با صلاحیت دارای پروانه کارشناسی استاندارد دارای قرارداد با سازمان استاندارد که سازمان استاندارد امکان پرداخت حق الزحمه های ارزیابی افراد را داشته باشد، مواجه می باشند.
در این میان اخذ برخی عضویت ها از انجمن های تخصصی در حوزه بازرسی کالا و یا دریافت آموزش فنی و صدور گواهینامه آموزشی از برخی انجمن های تخصصی در حوزه بازرسی فنی مزید علت می باشد.
در واقع با بررسی موضوع مشخص می شود که رانت هایی در خصوص موارد اشاره شده فوق، شکل گرفته است. چرا باید شرکت های بازرسی کالا با پرداخت هزینه های بالا برای اخذ عضویت از یک انجمن تخصصی امتیاز مرتبط را برای برآورده سازی حداقل امتیاز مربوطه متقبل شوند در حالی که هیچ خدمت تخصصی از انجمن مربوطه دریافت نمی نمایند و شاید تنها موضوعی که بتوان خدمت نامید، این باشد که سازمان استاندارد مکاتبات مرتبط با شرکت های بازرسی را تنها به این انجمن ارسال نموده و آن انجمن در نقش دبیرخانه سازمان استاندارد مکاتبات را برای شرکت های بازرسی عضو ارسال می نماید. لازم به ذکر است که برای اثبات اینکه شرکت های بازرسی مشارکت های فنی و حرفه ای در قالب تبادل تجربه با نهادها و انجمن ها را دارند، می توانند عضویت انجمن های مرتبط با بازرسی را اخذ نموده و این مورد را ملاک عمل قرار داد نه این که امتیازی حداکثری را برای اخذ عضویت یک انجمن خاص قائل شد.
در خصوص مورد دوم بحت آموزش های انحصاری نیز، مشاهده شده است که مثلا فقط دوره های بازرسی کالای برگزار شده توسط انجمن X مثلا در حوزه بازرسی مواد و محصولات کشاورزی و یا غلات تنها از نظر کمیته های ارزیابی قابل قبول می باشد و یا اینکه برگزاری دوره مثلا بازرسی موتورخانه ها فقط توسط انجن Y باید صورت بگیرد و گواهینامه های این انجمن مورد تایید تیم ارزیاب می باشد. حال سوال اینجاست که اگر قرار است برگزاری دوره های آموزشی توسط انجمن های خاص انحصاری شود، نقش معاونت آموزش و ترویج سازمان ملی استاندارد در این میان چیست و چرا آموزش های برگزار شده توسط شرکت های دارای تاییدیه آموزشی تایید صلاحیت شده ملی و استانی مورد قبول تیم های ارزیابی و کمیته های ارزیابی قرار نمی گیرد؟
انحصار آموزش در گرو چند انجمن و یا اخذ انحصاری عضویت چند انجمن باعث می شود هم هزینه های برگزاری این دوره ها و اخذ عضویت ها بیش از حد توان شرکت های متقاضی فعالیت بازرسی فنی و کالا باشد و هم اینکه، این موضوع با اصول شورای رقابت متضاد باشد.
پیشنهاد می گردد نهادهای اعتباردهنده و کمیته های ارزیابی و تیم های ارزیابی با این رویکرد انحصار گرایانه همراهی ننموده تا شرایط برای همگی فعالیت صنعت بازرسی به طور یکسان در بازار رقابت فراهم گردد و از سوی دیگر سازمان ملی استاندارد نیز در رویه های ارزیابی شرکت ها تجدید نظر نموده تا هر گونه انحصار گرایی در این امر رفع گردد.
