چرا در کشور ما دو مجموعه ذیل سازمان ملی استاندارد ایران باید برای صلاحیت نهادهای بازرسی تصمیم گیری نمایند؟

اصولا در همه دنیا یک نهاد تایید صلاحیت با مرجعیت دولتی برای ارائه خدمات ارزیابی انطباق وجود دارد که مسئولیت صدور، ارزیابی مراقبتی و تجدید گواهینامه های تایید صلاحیت صادره را بر عهده دارند

در کشور ما مرکز ملی تایید صلاحیت عملا از سال 1389 -1390 به طور رسمی و در قالب فعلی شروع به کار کرده است و نسبت به ارزیابی نهادهای بازرسی فنی فعالیت ها را آغاز نموده است. 

پیش از این معاونت ارزیابی کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی نیز به ارزیابی و صدور پروانه بازرسی کالا برای متقاضیان انجام بازرسی کالا فعالیت داشته است و شرکت های بازرسی از این معاونت برای ارائه خدمات بازرسی استفاده می نمایند.

اصولا تفکیک فعالیت ها به بازرسی فنی و بازرسی کالا شاید صحیح نباشد و به طور کلی خدمات بازرسی کالا و خدمات گزینه مناسبی برای جمع بین این دو فعالیت با دو نهاد تصمیم گیر برای صلاحیت ها باشد.

هر کدام از این دو نهاد اعطا کننده گواهینامه و پروانه نیز روال مجزایی برای ارائه خدمات دارند که و هر کدام روال ارزیابی مجزا و دوره های زمانی مجزا برای تمدید اعتبار گواهینامه ها و پروانه های صادره.

حال اگر شرکت بازرسی ای بخواهد براساس این دسته بندی فعالیت نماید برای گواهینامه بازرسی فنی باید الزامات استاندارد 17020 را در دامنه مورد تقاضا برآورده نماید و در دوره های 3 ساله نسبت به اخذ گواهینامه و مراقبت از آن و تمدید آن اقدام نماید و اگر بخواهد به عنوان شرکت بازرسی کالا فعالیت نماید باید الزامات دستورالعمل ارزیابی شرکت های بازرسی کالا به شماره 152/237/د را برآورده نموده و در دوره های زمانی سالانه نسبت به تمدید اعتبار پروانه اقدام نماید. دوره زمانی این پروانه انقدر کوتاه است که شرکت های بازرسی در طول سال در حال جمع آوری مدارک و سوابق و ارسال برای ارزیابی و منتظر دریافت پروانه جدید هستند که تاریخ اعتبار آن به پایان رسیده و مجددا باید پرونده برای تمدید سال آتی آماده سازی نمایند.

با این همه درگیری برای اخذ، تمدید و تجدید گواهینامه ها زمانی برای ارائه خدمات بازرسی با کیفیت و هدف گذاری های کیفی برای شرکت های بازرسی نمی ماند و حال انکه کارکنان شاغل در مرکز ملی تایید صلاحیت و معاونت ارزیابی کیفیت کالاهای صادراتی و وارتی بعضا در سال از طرف هر دو قسمت برای ارزیابی یک شرکت در آن حضور پیدا می نمایند و این یعنی اتلاف انرژی پرسنل سازمانی برای ارزیابی های پشت سرهم و تکراری.

حال پیشنهاد چیست؟؟؟؟

سازمان ملی استاندارد باید به منظور مدیریت درست منابع و حصول اطمینان از عملکرد صحیح شرکت های بازرسی براساس نقش نظارتی خود،‌ نسبت به تجمیع فعالیت های ارزیابی شرکت های بازرسی در قالب فعالیت های مرکز ملی تایید صلاحیت اقدام نماید و کلیه ارزیابی ها را به این مرکز واگذار نموده و همچنین پرسنل اداری و فنی مرتبط با ارزیابی شرکت های بازرسی را در مرکز ملی تایید صلاحیت متمرکز نموده و با آموزش ایشان، زمینه ارائه خدمات ارزیابی براساس استاندارد 17020 را فراهم نماید.

در مرکز ملی تایید صلاحیت ایران حدود 2016 نهاد ارزیابی انطباق تایید صلاحیت شده است که با فرض اینکه برای ارزیابی هر شرکت یک تیم دونفره لازم باشد در سال 4032 نفر روز برای انجام ارزیابی ها، نیروی انسانی نیاز است که در 365 روز سال و در هر روز حداقل 5 نهاد ارزیابی انطباق فقط باید مورد ارزیابی مراقبتی قرار بگیرد که با وضعیت فعلی نیروی انسانی ثابت در این مرکز و نیروهای قراردادی، حتی این مرکز برای ارزیابی های اعطا نیروی لازم را ندارد چه برسد برای ارزیابی های مراقبتی. لذا تجمیع نیروهای انسانی سازمان ملی استاندارد این ضعف را برطرف خواهد نمود.

از مزایای تلفیق ارزیابی های شرکت های بازرسی فنی و بازرسی کالا در مرکز ملی می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

– نظارت دقیق تر بر فعالیت های شرکت های بازرسی از طریق تجمیل نیروی انسانی ثابت سازمان ملی استاندارد ایران،

– کاهش تعداد ارزیابی ها و هزینه های شرکت های بازرسی ناشی از ارزیابی های متفاوت و تمرکز بر روال مشخص اعلامی از سوی مرکز ملی تایید صلاحیت، 

– امکان انجام ارزیابی های مراقبتی دقیق تر بر فعالیت های شرکت های بازرسی،

– امکان رسیدگی دقیق تر بر شکایات از شرکت های بازرسی در حوزه های ارائه خدمات آنها،

– امکان به روز رسانی دقیق تر بانک های اطلاعات گمرک و بانک مرکز از طریق ارائه اطلاعات دریافتی از یک نهاد ذیل سازمان ملی استاندارد و …